Çocuk dediğimiz varlık egosantriktir.  Sorsanız  güneş bile onun için doğuyor, arkadaşının oyuncağı onun olmuş çok mu?  Bununla beraber bu egosantrizm çocuğun yaşamının her alanına yayıldığı mikrop gibi iliklerine kadar işlediği bir dönem. Ama uzunca bir dönem tabii ki. Sabırlı olmak gerekiyor.

Anne baba ilk olarak kendine bakmalı.

1. Yeteri kadar sabırlı bir insan mıyım? Değilsem bunu bir şekilde hissettirmiş olabilir miyim?
2. Yeteri kadar tutarlı bir ebeveyn miyim? Miyiz? Değilsem boşa mı kürek çekiyorum? (muhtemel)
3. Çocuğumun sabrını arttırmak için ne yapmam gerek? Ne, yoksa artmayacak mı ? Mizaç senin gözün kör olsun emi, dediğinizi duyar gibiyim.

Şimdi biz aslında kendimizi sabırlı sanıyoruz ama değiliz. Kaçımız çoğumuzun yemeğini kendisi bitirene kadar sabrediyoruz? Ağzına son iki lokmayı tıkıştırmamak için zor tutuyoruz? Bir lego ya da puzzle yapacak diyelim çocuk oyalanıyor da oyalanıyor  hemen tutalım aynayı kendimize  ” Şunu da ben taksam motivasyon olur çocuğa takayım takayım” gibi gibi örnekleri çoğaltmak mümkün. Önce biz sabırlı olmalıyız.

Küçük çocuk istediği şeyin olması için bekleyemiyor sabırsız davranıyor. Sonunda da ağlıyor. Bir kere ne kadar ağlarsa ağlasın cadı değiliz biz bir iki burun kıvırmayla halledelim istediğini. Sonuç bekleyecek ama nasıl? Harvey Karp `Gün içinde sabretme becerisini kuvvetlendirin.` der. Artık çocuk temel güveni aldı, istekleri anında yerine gelemez ama bunu biliyor mu? TabiI ki bilmiyor. 1 yıllık alışkanlığını söküp atmasını bekleyemeyiz. Dönüyorum Harvey Karp’a, örneğin çocuk su istiyor. Dönüyoruz çocuğa su mu istiyosun? Hıhı ( Seni anladım heralde anneyim ben anlarım) Tamam biraz bekle şu tabağı yerleştireyim diyoruz suyu vermeden göz temasını kesip dönüp arkamızı tabağı yerleştirip suyu veriyoruz.  Aferin çok güzel bekledin diye de davranışı pekiştiriyoruz.. Ertesi gün bir tabak değil de 3 tabak gibi gibi süreyi uzatarak kendimize fuzuli iş üretiyoruz işte. Bunu bir şey oynarken de yapabiliriz sıra beklemeye de ufaktan bir giriş olur. Şimdi anne taksın şimdi sen tak ( ohh iyi iyi bir ben bir o çabuk bitecek bu oyun)

Gelelim istenmedik davranışlara.  Burada bir gene sabır, ikincisi tutarlılık, üçüncü ve en önemlisi de empati kurmak`tan yoksun çocuk. Bir kere inan bilmiyor seni ısırdığında canının yandığını. Gerçekten bilmiyor. Yani biliyor da ne kadar acıyor tahayyül edemiyor. O yüzden çivi çiviyi söker deyip biz de ısırınca ” annem beni  neden ısırdı şimdi”diye düşünüyor. Sandığımız gibi “Aaa! Isırdım bak bak bak bana nispet yapıyor aklı sıra davranışımın sorumluluğunu aldıracak” demiyor. Çocukların taklitle öğrendikleri gerçeğini de göz ününde bulundurursak davranışı biz pekiştirmiş oluyoruz.  Bir danışanım ‘Çocuğum herkesi ısırıyor. Nereden öğrendi bilemiyoruz.’ Diye sorduğunda ‘Siz çocuğunuzu nasıl seviyorsunuz, ya da büyükleri?` şeklinde tek bir soru sormuştum. Anne o an kendisinin çocuğunu ısırarak sevdiğini, yani can acıtmak için değil de sevgisini öyle gösterdiğini farketti. O zaman ne yapmalıyız?

Bir kere bir çocuğun sevgiye en çok ihtiyacı olduğu zaman aslında en nemrut çekilmez olduğu zamandır.  Neden mi? Çünkü muhtemelen anlaşılmadığını düşünüyor. Anne problemi çözmese bile, gidip sarılsa aslında, kalpler yakınlaşacak. Cocuğa olan siniri de geçebilir (ama garantisi yok) peki biz şimdi ne yaptık? Ona dedik ki ” Bak yavrum. Sevginin çözemeyeceği hiç bir şey yok sevelim sevilelim. Isırmak kötü. Vurmak kötü. Bak ben yapıyor muyum? Yapmıyorum ama sana da yapman gerekeni işte böyle öğretirim” Dedik mi vallahi dedik.

Tutarlı olmak dedik.  Basit aslında çok emek istemiyor. Şimdi burada  ne yapacaktım diye düşünmüyorsun.  Belli şeylere evet belli şeylere hayır diyorum diyorsun ama gün içindeki duygu durumun var ya, işte o seni bitiriyor.  Özetle insanoğlu özünde tutarsız bir varlık. Bu da fazladan tutarsız yapıyor ama çocuk için güven böyle bir şey. Onun için tutarlılık çok önemli. Çünkü her gün bir başka sürprizle karşılaşmak istemiyor.  Bana her gün sürpriz yapsalar sevinirim tabii ki de, bu sürpriz mesela eşin bir gün gelince öpüyor ‘nasılsın hayatım?’ diyor.  Bir gün yüzüne bakmıyor. ‘Ama ama ama neden böyle oldu ki?:(’ Çok şükür ağzın var. Dilin var. Konuşa da biliyorsun. Eşine sorarsın ama kendini tam olarak ifade edemeyen çocuk n`apıyor aynı tutarsızlıkta? ‘Şuan ne oluyor hiç anlamıyorum ” (ilkel dürtülerime geri dönüyorum burası benim güvenli alanım ne yapıyorduk? Avazımız çıktığı kadar bağırıyorduk. Tamam o cepte. Başka başka?  Dur istenmeyen bir davranış yapayım da kafamın  karıştığını anlasın) diyordur belki kim bilir?

Dil- ifade biçimi ve doğru zaman çok önemli. Milyon kere soracağını da bilsen her şeyin nedenini  anlatman lazım onun anlayacağı dilde anlayacağı kadar ve anlayabileceği zamanda. ” Ne yapıyorduk?  Çekmecelere tırmanmıyorduk.  Neden tırnanmıyorduk? Az önce de söylediğim gibi tehlikeli olabilir.” Ama bunu ne zaman söylüyoruz?  Bir  kriz yaşadık.  Çekmeceye çıkamayan çocuk zıvanadan çıktı. Aldık göz görmeyince gönül katlanır misali başka odaya götürdük. Çocuğumuz tepinmekle meşgulken sen doğru zamanı kolluyorsun sevgili anne. Hah!  İşte  biraz sakinleşir gibi oldu sanki.  Bana mı bakıyor o göz ucuyla? Dediğin nokta zamanıdır.  Sarıl yavruna. ‘Annem’ de. ‘Seni seviyorum’de. İttiriyor mu? O zaman kimse kimseyi zorla sevemez. Fiziksel olarak göstermene izin vermiyorsa sözlerinle göster sevgini. Kalpler yakınlaştı mı biraz sakinleşti gibi.  İşte ‘Neden çekmeceye çıkamayız 101’ başla anlatmaya. Ver dersini burada. Bir süre sonra bu sarılmaları yaptığı yanlış davranıştan sonra çocuğunuzun kendisinin yapmaya başladığını görebilirsiniz. Kim bilir içinden ‘Yanlış yaptım biliyorum ama sen de telefonu elinden bırakmadın ki. Ne bitmez çamaşırmış dikkatini çekeyim dedim. Bir de merak ediyorum, o çekmeceye çıkıp oradan şifoniyere atlayabiliyor muyum acaba bir baksak ne olur ki? Tamam şaka yaptım bakmayacağız. Gerçekten.  Söz gel sana bir sarılayım.  Hadi yine iyisin kaptın öpücüğü” de diyor olabilir.  Muamma.